Ondernemen & risicomanagement

Het lijkt wel of wij steeds meer verantwoordelijk gehouden worden en afgerekend op zaken waar wij zelf geen invloed op hebben. Worden partners van KPMG niet medeverantwoordelijk gehouden voor het gedrag van hun medepartners, ook al hadden zij er geen invloed op. En worden directeur-bestuurders van woningcorporaties (die ethisch zeer juist handelen) ook niet medeverantwoordelijk gehouden voor `alles dat er mis is binnen de corporatiesector?`

In een complexe maatschappij waar zwarte zwanen (calamiteiten) steeds witter worden (vaker voorkomen) en waarbij snelheid van handelen geboden is, lijken grotere organisaties te worstelen naar bijpassende organisatiestructuren:

• resultaat verantwoordelijke eenheden:
• netwerk of matrix organisaties:
• programma- en projectsturing:
• integraal management tot en met 4 levels of control:
• etcetc.

Gedeelde verantwoordelijkheid?

De organisatiestructuren gaan mijns inziens te veel uit van de normale, te beheersen en te managen situaties. Binnen één organisatie houdt de verantwoordelijkheid van de ene persoon ergens op en begint daar de verantwoordelijkheid van de ander. Vooral voor minder complexe risico’s gaat deze vlieger op. Maar juist bij de echte grote strategische risico’s zijn verantwoordelijkheden niet zo klip-en-klaar toe te wijzen aan specifieke taken en is er vaak onduidelijkheid. Hierdoor valt het management vaak terug tot haar micro – verantwoordelijkheid (die zaken die nog enigszins te bevatten zijn en binnen je invloedsfeer liggen).

Hoe meer verantwoordelijkheidsgevoel te krijgen?

Je wil toe naar een situatie waarin mensen meer functioneren als piloot van een Boeing 737. Een piloot wil namelijk ook dat het vliegtuig aan de grond komt, in plaats van als een handelaar op de beursvloer die zijn bonus toch wel krijgt ondanks dat hij jouw pensioen vergokt.

Natuurlijk zoekt de media altijd de topman en heeft deze een negatief label aan zijn broek hangen. Maar mijns inziens dient er in ieder geval breder binnen de organisatie “meer pijn” georganiseerd te worden. Pijn voor als het misgaat. Wellicht is het in de toekomst mogelijk om, net zoals het verlies van je No claim korting bij je verzekering, “pijn” binnen organisaties te organiseren. Want zonder pijn; geen verantwoordelijkheid.