Geplaatst door Leiders en risico’s
Hoe kijken leiders aan de top van een organisatie of bedrijf in het kader van governance naar risico’s? Die vraag heeft mij altijd geboeid omdat het totale risicoprofiel van de organisatie erdoor wordt beïnvloed. Soms lijkt het wel of leiders minder risico’s ervaren dan de rest van de organisatie. Ik wijt het aan drie oorzaken: succes en ervaring, hiërarchie en overmoedigheid.
1. Succes en ervaring Eindverantwoordelijken hebben – ik zou bijna zeggen vanzelfsprekend – veel ervaring met het nemen van risico’s. Het zijn doorgaans mensen met veel lef en bravoure. Het nemen van risico’s is onderdeel van hun succes. Daardoor zijn het ook nooit grijze muizen. Paul Slovic (wie is dat, even uitleggen) wees in dit verband op de ‘affectheuristiek’; indien mensen langdurig te maken hebben met positieve rendementen, gaan ze onbewust de achterliggende risico’s lager inschatten.
2. Hiërarchie Over het algemeen hebben managers van de generatie die na de oorlog door hard werken de top hebben gehaald, moeite hun kwetsbaarheid te tonen. Tegenspraak wordt niet als iets positiefs ervaren en dus ook niet georganiseerd. Sterker nog, er werd jaknikkers cultuur bevorderd. Met tunnelvisie tot gevolg.
3. Breinbug overmoedigheid Zelfverzekerdheid is een van de ingrediënten die nodig zijn voor succes. De kans op succes neemt nog meer toe als je denkt dat je beter bent dan in werkelijkheid. Maar let op de bug in ons brein; overmoedigheid (of illusionaire superioriteit). De gemiddelde mens vindt zichzelf beter dan het gemiddelde. In zijn leerzame boek (titel) omschrijft Daniel Kahneman het als volgt: “Overmoedige professionals geloven echt dat ze expertise hebben, handelen als experts en als professional overkomen. Je zult als individu je best moeten doen jezelf er regelmatig aan te herinneren dat je in de greep van een illusie kunt zijn.”
Voorbeelden genoeg
Uit onderzoek blijkt dat “90% van de bestuurders van auto’s gelooft dat hij beter dan gemiddeld rijdt ” (Thinking, Fast and Slow, p259-60), wat statistisch natuurlijk niet kan. Ook scholen claimen vaak dat hun leerlingen ver boven het gemiddelde scoren Maar als elke school dat claimt.
Lessen
Los van Kahneman’s tip om tegenspraak te organiseren nog een citaat van Joop Alberda, coach van het Nederlandse volleybalteam dat goud won op de OS in Atlanta: “In 1993 hebben we met de staf en het complete volleybalteam een reis gemaakt op de klipper De Hollandia. Ik was steeds op zoek naar nieuwe invalshoeken, nieuwe manieren van trainen, nieuwe denkwijzen. Mijn slogan was, en is, in principe: Always change a winning team. Blijf nooit hetzelfde doen, omdat het beter kan. Beter moet!”
Robert 't Hart 
One comment