Geplaatst door Gisteren op aanraden van collega’s de film Margin Call gezien. Een prima film over de combinatie ethiek en risicomanagement. Anders dan de inside job, waarin het grote verhaal rondom de oorsprong van de crisis wordt geschetst, wordt het hier klein gemaakt. Het gaat hier enkel over een bank met directeuren en medewerkers met hen persoonlijke afwegingen als onderdeel van een systeem. De film maakt duidelijk dat risicomanagement niet om de modellen maar om de menselijke dilemma’s gaat.
Ontslag risicomanager
In deze eerste scene wordt gelijk de risk manager ontslagen. Deze geeft een USB stick aan een jonge consultant welke uit deze gegevens analyseert dat het onderliggende investeringssysteem van de bank niet meer houdbaar is. Hij escaleert waarbij duidelijk wordt dat hoe hoger de functie hoe minder men van de modellen/ risico’s snapt. Vervolgens vinden vergaderingen op een steeds hoger niveau plaats. Uiteindelijk zelfs de CEO welke als standpunt heeft; “beurkraches zijn van alle tijden, je moet alleen zorgen dat jij als eerste het weet zodat je anderen met de ellende kunt opzadelen”. Na veel gelobby besluit de CEO de aandelenpakketjes (met rotzooi) binnen een paar uur te laten verkopen. Hun klanten en daarmee medewerkers en de maatschappij zullen hierdoor in de problemen komen.
Are you with me?
De bank kenmerkt zich door een gebrek aan moreel besef wat hun handelen voor consequenties voor mens en maatschappij met zich mee brengt. Er wordt wel over gesproken maar alleen in trends en percentages verpakt. Jonge medewerkers welke nog moreel besef lijken te hebben, worden meegezogen. Opvallend vaak vinden er onderonsjes plaats. Kennelijk noodzakelijk om het onethische systeem in tact te houden. Continu word gepeild hoe de ander erin zit. Are you with me? En zeg je ja, dan dikke bonus. Maar ook wordt vooruit gedacht “wie” er met bonus geofferd zal worden.
Besef
Deze film doet me beseffen dat het Systeemrisico eigenlijk het systeem risico van ethisch handelen betekent. Helaas is het van alle tijden en zal door het redden van de banken de urgentie van verandering niet worden gevoeld. Zo blijkt uit het Financiële Dagblad van 25 augustus jl. dat het vak ethiek nog steeds als pretvak wordt ervaren! Het zelfreinigend vermogen vermogen lijkt laag en hierbij zal ook wetgeving niet helpen.
Wellicht helpt het doordat er straks nieuwe banken ontstaan (bijv. Linkedin- bank) welke net als Triodos en ASN zich onderscheiden. Ook kunnen bepaalde banken geboycot worden door de institutionele beleggers. Maar het mooiste zou zijn als banken zelf hun organisatiecultuur zouden laten beoordelen door hun eindklanten, of door andere sectoren. Iemand vanuit de zorgsector eens de banken cultuur laten beoordelen, lijkt mij verfrissend!
Robert 't Hart 
Het valt me op dat vaardigheden en verandermanagement een steeds groter aandeel krijgen in allerlei opleidingen op het gebied van risicomanagement en dat is ook goed en logisch gezien bovenstaande. Het ‘beroep’ van de risicomanager bevindt zich steeds meer op het snijvlak van organisatieadviseur en het ‘geweten’ van de organisatie.