Geplaatst door Gemeenten in de problemen door indirecte verantwoordelijkheden
De school waar ik MR lid ben, zit financieel in zwaar weer. Er lijkt onvoldoende geanticipeerd te zijn op de teruglopende leerlingaantallen. Kennelijk hebben ze geen goed zicht op dit verschijnsel. Voor gemeenten is dit een groot risico, want zij zijn uiteindelijk verantwoordelijk voor het onderwijs in de regio. Dit probleem kwam recent naar voren bij de gemeente Leeuwarden. Ook bij de decentralisaties kunnen bijv. de kosten van de afbouw van het maatschappelijk vastgoed weer voor rekening van de gemeenten komen. In deze blog meer aandacht voor activiteiten die weer vrolijk op afstand zetten maar waarvan de negatieve gevolgen vaak als een boemerang bij de gemeenten terecht komen.
‘Hadden we dit kunnen zien aan komen?’
Gemeenten zijn door politieke wensen, het wettelijk kader of efficiency overwegingen genoodzaakt bepaalde activiteiten op afstand te zetten. Denk hierbij aan gemeenschappelijke regelingen, samenwerkingsverbanden en gesubsidieerde instellingen. Dit is een gezonde maar ook risicovolle ontwikkeling. Want, de gemeente blijft wel verantwoordelijk voor het uiteindelijke maatschappelijke resultaat. Zoals kwalitatief onderwijs en goede opvang van sociaal zwakkeren. Hiermee is de gemeente automatisch een soort vangnet voor als het misgaat. Omdat in dit soort constructies de activiteiten buiten het democratisch toezicht vallen, moet de gemeente deze organisaties goed in de gaten houden. Helaas gaat dit vaak mis, zo blijkt uit onderzoek. De gemeenteraad vraagt zich dan af: ‘Hadden we dit eerder kunnen zien aan komen?’
Waarschuwingssignalen
Hoe kunnen gemeenten hiermee omgaan? In ieder geval door verder te kijken dan de financiële output, want cijfers komen altijd achteraf. Slimmer is het om te zoeken naar de oorzaken. En wat blijkt; hier spelen het (top)management en de bestuursstructuur een essentiële rol. Werk bijvoorbeeld nooit samen met een organisatie waar de controller om de 1 ½ jaar vertrekt (1 jaar om de puinhoop te ontdekken en een half jaar om weg te komen). Samen met een aantal organisaties hebben wij inmiddels behoorlijk wat waarschuwingssignalen verzameld (zie slides Boemerang). Hierdoor wordt het mogelijk om de meest risicovolle partijen wat vaker te bezoeken en anderen juist met rust te laten.
Om over na te denken: bij grote multinationals is het de trend om hun toeleveranciers te selecteren op goed risicomanagement of te dwingen dit professioneel op te pakken. Is dit ook iets voor gemeenten?
Robert 't Hart 