Geplaatst door Na het Enron schandaal in 2001, en de direct daarop ingevoerde Sarbanes-Oxley Act van 2002 zette een interessante ontwikkeling in: veel banken begonnen met het aannemen van chief risk officers (CRO’s). Bij de Amerikaanse grote banken groeide in 6 jaar het percentage CRO’s zelfs van minder dan 1% (2000) naar bijna 25 % in 2006.
Als weldenkend mens zou je menen dat de banken daarmee risicomijdender waren geworden, maar uit onderzoek bleek juist het tegendeel: Het aannemen van een CRO zorgde tegen alle verwachtingen in voor méér risicovol gedrag. Het onderzoek in kwestie nam de handel in derivaten bij 157 grote banken van 1995 tot 2010 onder de loep. Deze derivaten vormen een belangrijk onderdeel van de CRO toolkit.
Vrijbrief
De onderzoekers noemden een aantal redenen als grondslag voor dit fenomeen. De meest dwingende echter, suggereerde dat de aanstelling van een C-suite risk officier een vorm van ‘morele licentie’ (vrijbrief) is.
Letterlijk schreven zij: Bij het aanstellen van CRO’s, hebben de banken aan medewerkers het gevoel gegeven dat zij bij een ‘risicovrije’ onderneming werkten, want de risico’s werden gemanaged door de CRO. Door dit misplaatste gevoel van veiligheid en schijnbeheersing lieten medewerkers hun eigen zelfbeheersing om te veel risico’s te nemen los.
Focus op risk adjusted return
Op hun beurt bevorderden deze risico-experts (CRO’s met kwantitatieve achtergrond) nieuwe derivaten als onderdeel van het sturen op risico’s en rendement (risk adjusted return), in plaats van alle risico’s te willen vermijden. Deze mindshift (van risicomijdend naar risiconemend gedrag) werd vervolgens versterkt door de focus en interne druk op rendement van CEO’s en institutionele investeerders.
Conclusie
Een CRO zorgt dus voor meer risico-nemend gedrag. De vraag is of dit nu slecht is. In ieder geval verdwijnt op deze manier een stuk “tegenkracht” in de organisatie terwijl naar de stakeholder toe wel het beeld leeft dat door de CRO men meer in control is.
Naar mijn inziens dient het persoonlijkheidsprofiel van een CRO toch wat minder kwantitatief enthousiast te zijn en meer de focus op cultuur te leggen. Een goede risicosessie of risicodialoog is belangrijker om het risicobewustzijn te vergroten.
Robert 't Hart 
Heel goed artikel. Binnen het MKB heeft simpelweg het hebben van een verzekering al vaak tot gevolg dat er geen (voldoende) aandacht meer is voor risicobeheersing. En ik heb nog nooit een slecht risico beter zien worden door een verzekering. Het blijft even slecht, cq wordt door de verschuiving van aandacht zelfs slechter. En waar risicomanagement tot nu altijd is iets geweest voor (middel-)grote bedrijven en instellingen is het duidelijk dat er geen groei mogelijk is zonder beheersing van de risico’s die zich voordoen. Aandacht voor risicomanagement en alle hogere opleidingen zou wel fijn zijn.
Wederom een interessant artikel, dank Robert! Terecht maak je de opmerking dat in de dialoog voldoende aandacht moet zijn voor de cultuur of gedragscomponent. Alleen een kwantitatieve analyse heeft zo haar eigen risico’s. Kijk naar het rapport waarnaar je verwijst: het lijkt er op dat ontwikkeling 1, het aanstellen van CRO’s (als gevolg van externe factor, i.c. wetgeving) de ontwikkeling 2, de toename in de handel in derivaten tot gevolg of in ieder geval bevorderd heeft. Ja, het zijn gelijktijdige ontwikkelingen (zeker in dit ruimere tijdframe), maar de vraag is of er een causaal verband is en zo ja, hoe sterk. Zou de handel in derivaten net zo sterk of zelfs sterker zijn toegenomen zonder deze CRO’s? Al in de jaren ’90 was de handel in derivaten enorm sterk toegenomen, zonder dat er sprake was van deze CRO’s. Toen was er dus een andere oorzaak. En de complexiteit van met name de CDO’s was zo groot dat de rating agencies er al geen goed beeld van kregen en na de val van Lehman en de fall-out die daarop volgde, nog steeds niemand wist wat nou waarin ‘verpakt’ zat. Kortom: jouw appel om toch vooral ook je GBV (gezond boeren verstand) te gebruiken en niet (te) zwaar te leunen op statistieken en rapportages wordt hiermee onderschreven.