Geplaatst door De afgelopen weken heeft de vermissing van Ruben en Julian heel Nederland beziggehouden. Dit drama komt voor mij, zowel persoonlijk als zakelijk, dichtbij. Ik woon in Zeist en als vader vind ik dit onvoorstelbaar, ik vraag mij af hoe zoiets kan gebeuren. Als risicomanager wil ik analyseren of en hoe dit voorkomen had kunnen worden.
Onvoorstelbaar verlies
De school waar de jongens op zaten, ligt 200 meter van ons huis. Ik ken veel ouders van hun klasgenoten. Het verdriet in Zeist is onvoorstelbaar groot en moet ondragelijk zijn voor de moeder, de familie en de vriendjes van Ruben en Julian. Het is onbegrijpelijk dat een vader dit kan doen. Wellicht is het uit elkaar vallen van zijn gezin, de pijn van een vechtscheiding en het gevolg dat hij zijn eigen kinderen minder mocht zien, teveel voor hem geweest. Misschien hebben ook financiële problemen tot een – in zijn ogen – uitzichtloze situatie geleid. Dit zijn dingen die een mens kan overkomen. Maar, dat zijn haat kennelijk zo groot was dat hij zijn kinderen meenam, maakt hem – in mijn ogen – een slecht mens.
Samen zoeken naar de waarheid
De aanpak van de schooldirecteur en de burgemeester maakt mij trots. Maar, ook de reactie van de nieuwszender van Utrecht en vele Twitter accounts, verdient erkenning. Zij hebben er voor gezorgd dat veel mensen hebben gezocht en geholpen om achter de waarheid te komen. De politie is er in geslaagd om snelheid en zorgvuldigheid in balans te houden, bij het verwerken van alle Twitter informatie. Minder handig vond ik de afweging die het Jeugdjournaal maakte, waardoor veel kinderen, eerder dan hun ouders, wisten dat de jongens gevonden waren.
Alles voorkomen is een utopie
Dan komt voor mij de grote vraag of en hoe dit voorkomen had kunnen worden. Juist in dit vakgebied, waarbij veel emoties komen kijken, is het vinden van de antwoorden hierop buitengewoon lastig, omdat de keuzes nu eenmaal niet zwart/wit zijn. Het is daarom belangrijk om te beseffen, dat je nooit alles kunt voorkomen. Hier was sprake van een slimme vader die zich naar de buitenwereld als een stabiele persoon voordeed. Zo iemand is moeilijk te doorgronden. Wellicht kunnen we in de toekomst een hersenscan of DNA test maken om het risicoprofiel van de vader of moeder vast te stellen. Maar, dat lijkt ver weg en gaan we dan niet te ver?
Leren in plaats van afrekenen
Voor nu, hoop ik van harte, dat we in de onderzoeken die opgestart worden niet gaan afrekenen, maar juist gaan leren. Uitzoeken en benoemen hoe we jeugdzorg beter kunnen maken en er nog sneller geanticipeerd kan worden op signalen. Mijns inziens doen we dat door mensen uit het veld flexibeler te laten opereren. We moeten ze in staat te stellen zelf inschattingen te maken, soms op onderbuikgevoel. Waarbij altijd oog moet zijn voor het gevaar dat kinderen onterecht onder toezicht geplaatst zouden worden. Maar, we moeten vooral voorkomen dat nieuwe regelgeving en controles de echte betrokken professionals uit dit vakgebied jaagt. Want, om dit soort excessen te voorkomen heb je in de eerste plaats betrokken mensen nodig.
Robert 't Hart 