Geplaatst door 
De keuzes tussen business en compliance zijn altijd lastig geweest. Maar terwijl het vroeger een vrijwillige keuze was om iets openbaar te maken zie je nu dat directies steeds meer gedwongen worden om hier transparant over te zijn. Eigenlijk is hypertransparantie een van de top -strategische risico’s voor elke bestuurder/ directie.
De dwang om keuzes en cultuur openbaar te maken komt o.a. van de eigen of reeds vertrokken medewerkers, het openbaar ministerie inspecties en de media. Een paar voorbeelden uit de praktijk: ING, Boeing en Amazon.
Rapport Houston ING over de ING witwas affaire
Tot mijn verbazing staan het onderzoek en de schikking geheel online. Hiermee ligt het functioneren van de hele interne organisatie van ING op straat. Hieronder een lijst met de tekortkomingen en oorzaken die hebben geleid tot het ernstig en herhaaldelijk tekortschieten in de naleving van de Wwft door ING NL.
- Onvoldoende aandacht & prioriteit
- ‘Business boven compliance’
- Geen duurzame oplossingen
- Disfunctioneren interne controles en verzuiling
- Ontbreken van een escalatiecultuur
Rapport Boeing
Ook bij de onderzoeken rondom de rampen van de 2 Boeings 737 MAX komt er veel informatie naar buiten. Zo geven de honderden interne berichten die de Amerikaanse vliegtuigbouwer heeft vrijgegeven een beeld van de interne cultuur rondom veiligheid.
Uit de berichten blijkt dat medewerkers al in een vroeg stadium sterke twijfels hadden over de veiligheid van het toestel. Er wordt onder meer gesproken over problemen met de vluchtsimulator. “Dit vliegtuig is ontworpen door clowns die op hun beurt worden aangestuurd door apen”. Ook zouden er pogingen zijn gedaan om de Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA te misleiden door informatie achter te houden.
Dat deze stukken vrijwillig naar buiten zijn gekomen kan ik mij niet voorstellen, waarschijnlijk was er geen andere optie om echt open kaart te spelen.
Amazon duurzaamheid medewerkers
De interne cultuur en werkwijze van Amazon ligt regelmatig op straat. Een paar voorbeelden;
- Medewerkers van Amazon hebben gevoelige data van onafhankelijke verkopers op hun platform gebruikt om concurrerende producten in de markt te zetten.
Wat brengt deze transparantie?
Transparantie brengt heel veel. Het zorgt ervoor dat we kunnen leren van gemaakte fouten in organisaties, dat we leren wat een goede cultuur is. Ook dwingt transparantie tot integer handelen door bestuurders. Het kan daarmee een zelfreinigende werking hebben op organisaties.
Nadelig is dat het vertrouwen in de organisaties onderuit wordt gehaald. Hoewel soms een klein gedeelte van de organisatie verantwoordelijk is waait het uit naar de hele organisatie. Ook bij de belastingdienst ging 99% goed.
Hierdoor bestaat het gevaar dat men hierdoor doorslaat in te veel en dure risicobeheersing (risicoregelreflex) onder het mom van “dit zal nooit meer gebeuren”.
Hoe met transparantie om te gaan?
De lessen die we kunnen leren uit de cases hierboven zijn dat je eigenlijk op dit gebied nooit in control kunt zijn. Je kunt proberen te werken met penalty’s voor medewerkers die informatie lekken maar dat maakt je niet echt een aardige werkgever. En als medewerkers vertrokken zijn kun je dit als een boomrang terugkrijgen.
Dus in een tijd waarin hypertransparantie een feit is, kun je het beste;
- er vanuit gaan dat interne informatie op straat kan komen te liggen en zorg ervoor dat je dat scenario/draaiboek klaar hebt liggen.
- intern meer communiceren over de doelen, geld, en vooral de dillema’s/ onzekerheden die daarbij afgewogen worden.
- zelf transparant zijn en proactief om reflectie te vragen
- een aantoonbaar goed werkend risk & compliance control framework te hebben,
- investeren in de juiste meld-cultuur, of signalen management zodat je eerder onvrede kunt opvangen.
- een risk appetite statement maken
Robert 't Hart 